Storytelling Organization

«Over the years I have become convinced that we learn best—and change—from hearing stories that strike a chord within us…Those in leadership positions who fail to grasp or use the power of stories risk failure for their companies and for themselves.”

John Kotter, Harvard Business School professor, and author of Leading Change

Ιστορία και οργανωτική δομή

Η οργανωτική δομή είναι το όχημα που χρησιμεύει πολλαπλά ως κέλυφος που προστατεύει τους ανθρώπους στη δημιουργία αξίας, το όχημα που μεταφέρει τους ανθρώπους στο χρόνο και στον τόπο, ο σκελετός που συγκρατεί τα ιεραρχικά επίπεδα.
 

Σε ένα περιβάλλον που πλέον όχι μόνο μεταβάλλεται συνεχώς αλλά και απρόβλεπτα, αποκτώντας χαοτικά χαρακτηριστικά, η οργανωτική δομή θα πρέπει να αποκτήσει ικανότητες ρευστότητας και ευελιξίας, χωρίς όμως να απολέσει το ρόλο που παίζει.

Βασικό χαρακτηριστικό μιας ρευστής και ευέλικτης δομής είναι ότι είναι οργανική, ζωντανή, αντιδρά άμεσα στις αλλαγές του περιβάλλοντος και δεν είναι μηχανική, παγιωμένη και δύσκαμπτη. Βασικός παράγοντας ρευστότητας της οργανωτικής δομής, είναι η ικανότητά της να μαθαίνει με ταχύτητα, να διαβάζει το περιβάλλον, να ερμηνεύει και να χαράσσει στρατηγικές δράσης.

Η ερμηνεία βασίζεται στην προηγούμενη εμπειρία δηλαδή, έχει σημείο αναφοράς το παρελθόν. Η επιλογή στρατηγικής στηρίζεται στα προσδοκώμενα αποτελέσματα, έχει σημείο αναφοράς το μέλλον. Καθώς το παρόν αναδύεται και σχηματίζεται, κάθε σημείο της οργανωτικής δομής βιώνει την πραγματικότητα αποσπασματικά και την εσωτερικεύει με το δικό του τρόπο.
   

Τι σημαίνει εσωτερικεύει; 

Σημαίνει ότι απομνημονεύει τις αλληλουχίες των γεγονότων άναρχα, όπως καθένας τις αντιλαμβάνεται να συμβαίνουν από τη θέση του παρατηρητή, του δράστη ή του θύματος. Στην ουσία το παρόν εσωτερικεύεται με τη μορφή προσωπικών ιστοριών σε κάθε σημείο του οργανισμού.

Το storytelling είναι ένας μηχανισμός που χρησιμοποιεί ένας οργανισμός και οι άνθρωποί που στελεχώνουν τις δομές του, για να κατανοήσουν, να ερμηνεύσουν τον κόσμο, το περιβάλλον με το οποίο έρχεται σε αλληλεπίδραση, να επιλέξουν στρατηγική προσαρμογής για επιβίωση και ανάπτυξη.

Στο βιβλίο μου «Ιστορίες για αγρίους και …άλλους – Η τέχνη και η τεχνική της αναπαραστατικής αφήγησης ιστοριών» αναφέρω χαρακτηριστικά:
“Η ιστορία έχει τη μοναδική ικανότητα να συνυφαίνει γεγονότα, στοιχεία και πληροφορίες με συναισθήματα. Τα συναισθήματα είναι αυτά που δίνουν αξία σε γεγονότα και στοιχεία, είναι αυτά που ιεραρχούν και καθιστούν κάτι σημαντικό ή μη. Αυτήν τη δύναμη της αφήγησης ιστοριών προσπαθούν να αξιοποιήσουν σήμερα οι επιχειρήσεις, οι οργανισμοί και τα κράτη. Πολλές εταιρείες έχουν στραφεί προς την αλληγορία, τις ιστορίες και το σχεδιασμό βάσει σεναρίων για να δώσουν κατεύθυνση σε αυτόν τον απρόβλεπτο, πολύπλοκο και συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο στον οποίο ζούμε. Όλοι μιλούν για μια νέα αφήγηση και εννοούν ένα νέο σχέδιο που να οδηγεί στο μέλλον. Με άλλα λόγια, χρησιμοποιούν ιστορίες για να αντικαταστήσουν τη μορφή των παλιών στρατηγικών σχεδίων.” 

Το storytelling στον οργανισμό  χρησιμοποιεί τρεις δομές ιστορίας για να πετύχει ανάπτυξη:

• Το Αφήγημα
• Το Πολυπλάνο
• Το Σενάριο

Αφήγημα

Η αφήγηση δίνει τη μορφή εμπειρίας στα γεγονότα που έλαβαν χώρα στο παρελθόν.  Δίνει  συνοχή, σχετίζοντας  τα γεγονότα μεταξύ τους είτε αιτιοκρατικά είτε με άλλους τρόπους. Τα αφηγήματα περιέχουν εξηγήσεις για κίνητρα, λόγους και αιτίες, για το πώς συνέβησαν τα πράγματα. Γι’ αυτό οι χρόνοι που χαρακτηρίζουν την αφήγηση είναι παρελθοντικοί π.χ. αόριστος, παρατατικός κλπ.

Τα χαρακτηριστικά του αφηγήματος:

•  Ολοκληρωμένο δομικά ( αρχή μέση τέλος)
•  Αναδρομική ματιά από το παρόν προς το παρελθόν
•  Ταξινόμηση των χαρακτήρων
•  Θέματα διαλόγων δομημένα σε πλοκή
•  Παγιώνονται με το χρόνο
•   Δίνουν πλήρη εξήγηση
•  Αφήνει λίγο χώρο στην φαντασία

Πολυπλάνο

Τα πολυπλάνα είναι ιστορίες που αφορούν περισσότερο διάσπαρτα και ασύνδετα γεγονότα που συμβαίνουν παράλληλα στο παρόν ή αναμένεται να συμβούν στο άμεσο μέλλον. Γι’ αυτό οι χρόνοι που τις χαρακτηρίζουν είναι ο ενεστώτας και ο μέλλοντας. Αποτελούν μεμονωμένα μέρη που δε συνδέονται λογικά. Περιγράφουν τι συμβαίνει, δε δίνουν απαντήσεις σε ερωτήματα όπως ποιος, πώς, γιατί. Με άλλα λόγια δεν εξηγούν, δεν περιγράφουν κίνητρα, λόγους και αίτια.

Τα χαρακτηριστικά του πολυπλάνου:

•  Διασπορά ασύνδετων και ασύντακτων γεγονότων
•  Ξηλώνει την συνεκτικότητα και επιβεβαιώνει τις διαφορές
•  Η αφηγηματική συνοχή προσπαθεί να πιαστεί από το παρόν που αναδύεται, το οποίο η ιστορία διασκορπίζει
•  Δυναμική του παρόντος (ταυτόχρονο storytelling που συμβαίνει παράλληλα σε πολλαπλούς χώρους ή αίθουσες παράλληλα και ταυτόχρονα)
•  Το αναδυόμενο παρόν συνεχίζει να αλλάζει αλλά χωρίς να είναι ικανό να βρίσκεται σε κάθε  δωμάτιο τη στιγμή που αλληλεπιδρούμε με τους άλλους, ακολουθώντας διαφορετικούς δρόμους για να δώσουμε νόημα, να ερμηνεύσουμε ότι συμβαίνει.

Σενάριο

Τα σενάρια αφορούν τρόπους όπου τα διάσπαρτα και ασύνδετα γεγονότα που συμβαίνουν παράλληλα στο παρόν συνδέονται λογικά, ώστε να προβλέψουν καταστάσεις που

αναμένεται ή προσδοκάται να συμβούν στο μέλλον. Τα σενάρια είναι υποθετικές αφηγήσεις που περιγράφουν πώς θα εξελιχθεί η παρούσα κατάσταση και θα οδηγηθούμε σε μια μελλοντική κατάσταση. Το σενάριο, με λογικοφανή επιχειρήματα που στηρίζονται σε λογικές αιτίου αποτελέσματος ή σε θεωρίες κινήτρων, δίνει εξηγήσεις στο τρόπο που θα εξελιχθεί το παρόν. Γι’ αυτό οι χρόνοι που τα χαρακτηρίζουν είναι ο ενεστώτας και ο μέλλοντας.

Τα χαρακτηριστικά του σεναρίου:

•  Σύνδεση ασύνδετων και ασύντακτων γεγονότων
•  Ολοκληρωμένο δομικά ( αρχή μέση τέλος)
•  Προνοητική ματιά από το παρόν προς το μέλλον
•  Δίνει πλήρη εξήγηση
•  Δίνει χώρο στη φαντασία
•  Επαληθεύεται με το χρόνο

Οι δύο δρόμοι

Καθώς το παρόν αναδύεται, δημιουργεί πανσπερμία ιστοριών που ακολουθούν δύο δρόμους.

•  Ο ένας δρόμος οδηγεί σε μια ομογενοποίηση των ιστοριών. Οι ιστορίες χάνουν τις διαφορές σε πρόσωπα, σε μέσα έκφρασης, σε χώρο, χρόνο και γεγονότα  σε  χρόνο αποκτούν συγκεκριμένη ομοιομορφία, ακολουθούν μια μόνο λογική και αφηγηματική γραμμή γεγονότων που λαμβάνουν χώρα σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο και έτσι  παγιώνονται σε αφηγήματα ερμηνείας του παρελθόντος από τη θέση ενός παρατηρητή που στέκεται στο παρόν.
•  Ο άλλος δρόμος οδηγεί τις ιστορίες σε σενάρια που μέσα από την πιθανολόγηση  στοιχηματίζουν προβλέψεις εξελίξεων και αποτελεσμάτων στο μέλλον.

Οι διαδικασίες δημιουργίας συνεκτικότητας της αφήγησης όσο και οι διαδικασίες διασποράς ιστοριών, αλληλεπιδρούν με τέτοιο τρόπο ώστε το νόημα να αλλάζει μεταξύ των ανθρώπων, καθώς αλλάζει ο τρόπος που ταξινομούνται και ιεραρχούνται τα γεγονότα, οι ταυτότητες και οι στρατηγικές σε κάθε νέα συνάντηση,  επικοινωνία προς τα έξω και δράση του οργανισμού και των ανθρώπων του.

Οι μηχανισμοί μιας δομής Storytelling

Ο οργανισμός διαθέτει δύο μηχανισμούς για να λειτουργήσει ως storytelling δομή:

1-Διαλογική

Η διαλογική είναι μια λειτουργία που κρατά ζωντανές τις διαφορετικές ιστορίες όπως αναδύονται στο παρόν. Μέσα από μια διαδικασία συνεχούς διαλόγου και ανταλλαγής διαφορετικών πλάνων της πραγματικότητας, δίνεται η δυνατότητα σε όλους να επηρεάσουν τις δυνατότητες εξέλιξης του οργανισμού,  και τη διαμόρφωση ενός μέλλοντος που να στηρίζεται περισσότερο στην πραγματικότητα του παρόντος παρά στα αφηγήματα του παρελθόντος.

• Οι ιστορίες καθώς αναπηδούν από το παρόν βρίσκονται σε μια κατάσταση διαλόγου μεταξύ τους. Τα επίπεδα διαλόγου περιλαμβάνουν διάλογο μεταξύ προσώπων, διάλογο μεταξύ μέσων έκφρασης, λόγο, κείμενο, εικόνα κλπ, διάλογο μεταξύ των διαφορετικών χωροχρόνων καθώς και διάλογο μεταξύ διαφορετικών επιπέδων γνωστικού και ηθικού.
• Όσο τα διαφορετικά επίπεδα διαλόγου μεταξύ των πολυπλάνων μένουν ζωντανά, οι ιστορίες χαρακτηρίζονται από πρωτοτυπία, καινοτομία, νέες ιδέες και δημιουργικότητα. Η διαδικασία των διαλόγων οδηγεί σε πιο ευρηματικά σενάρια που στοιχηματίζουν στο μέλλον με μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας. Όσο αυτός ο διάλογος εκφυλίζεται τα σενάρια  αιχμαλωτίζονται στα αφηγήματα του παρελθόντος, αφομοιώνονται τελείως από αυτά και στην καλύτερη περίπτωση προσθέτουν καινούργια στοιχεία εμπλουτίζοντάς τα.

2-Διαλεκτική

Η διαλεκτική ακολουθώντας το σχήμα θέση – αντίθεση – σύνθεση, επιτρέπει στα αφηγήματα του παρελθόντος να εισέλθουν και να επηρεάσουν την ερμηνεία και την κατανόηση του παρόντος με όρους του παρελθόντος. Αυτό έχει ως συνέπεια το παρελθόν να παρεμβαίνει στη διαμόρφωση του μέλλοντος.

O μηχανισμός της Διαλεκτικής δίνει τη δυνατότητα στα αφηγήματα να λειτουργήσουν ως φυλακές που αιχμαλωτίζουν το παρόν και να οδηγήσουν σε στρατηγικές που συνήθως υπαγορεύονται μόνο από τις εμπειρίες του παρελθόντος. Αλλά σε ένα περιβάλλον που μεταβάλλεται χαοτικά και οι σταθερές του αλλάζουν συνεχώς, αυτό μπορεί να επηρεάσει την αποτελεσματικότητα στη χάραξη στρατηγικών.

Storytelling organization

Όλες οι επιχειρήσεις ζουν και πεθαίνουν από τις αφηγήσεις και τις ιστορίες που λένε. Κάθε οργανισμός από ένα απλό κατάστημα χαρτικών έως ένας μεγάλος οργανισμός όπως η ΔΕΗ ή ο ΟΤΕ ζει εξελίσσεται και αναπτύσσεται μέσα από τις ιστορίες των ανθρώπων του. Με άλλα λόγια κάθε οργανισμός είναι ένας οργανισμός storytelling. 

Η συνεκτικότητα της αφήγησης, η διασπορά των πολυπλάνων και η εξέλιξη τους σε σενάρια, βρίσκονται σε ένα παιχνίδι δημιουργίας ισχυρών δυνάμεων αλλαγής και μετασχηματισμού ενός οργανισμού.Η δυναμική μετασχηματισμού έγκειται στους τρόπους με τους οποίους αλληλοπλέκονται αφηγήματα, πολυπλάνα και σενάρια, χορεύοντας για να δημιουργήσουν πολλαπλούς τρόπους νοηματοδότησης. Αυτός ακριβώς ο χορός μεταξύ των διαφόρων νοημάτων, μας δίνει νέες καταστάσεις πολυπλοκότητας, στρατηγικής, οργανωτικής αλλαγής και μεθοδολογίας.Η αντιμετώπιση των τριών δομών της ιστορίας σαν να είναι το ίδιο πράγμα, εξαλείφει  την κατανόηση του  τρόπου  με τον οποίο αλληλεπιδρούν για να δημιουργήσουν τη μετασχηματιστική δυναμική που οδηγεί τις αλλαγές στους οργανισμούς.

Να πώς περιγράφω αυτή την ανάγκη σ’ ένα ακόμα απόσπασμα από το βιβλίο «Ιστορίες για αγρίους και …άλλους – Η τέχνη και η τεχνική της αναπαραστατικής αφήγησης ιστοριών»: 

«Η ανάγκη να μείνουμε ευέλικτοι και υπεύθυνοι σε περιβάλλοντα που αλλάζουν είναι μακράν πιο απαιτητική από τη συνηθισμένη ανάγκη για συνέπεια και σαφήνεια. Η ανάπτυξη πλέον επιτυγχάνεται με την αξιοποίηση ευκαιριών που εμφανίζονται όταν συμβαίνουν παρεκκλίσεις και όχι όταν υπάρχει συνέπεια. Το storytelling ανιχνεύει ζωτικές παρεκκλίσεις που εμπνέουν την ανάπτυξη. Παρέχει προσωπικές εμπειρίες με νόημα, δημιουργικές λύσεις στη σύγκρουση και παραδοξολογικές αλήθειες. Η συνέπεια και η σαφήνεια αποτελούν το έδαφος πάνω στο οποίο περπατάτε. Είναι ο αντικειμενικός τρόπος σκέψης. Για να πιάσετε τους στόχους σας όμως, θα πρέπει να κάνετε άλματα. Κάθε άλμα σάς απομακρύνει από το έδαφος, από τη συνέπεια και τη σαφήνεια. Αιωρείστε στον αέρα, βυθισμένοι στην αβεβαιότητα. Κάθε άλμα εισάγει υποκειμενικά στοιχεία αντίληψης της πραγματικότητας.»

Σε επίπεδο ηγεσίας ένας storytelling οργανισμός οφείλει να πάρει πρωτοβουλίες ώστε:

1. να διαχειριστεί τα αφηγήματα τα οποία λειτουργούν ως φίλτρα ή οπτικές απόψεις του παρελθόντος ενός οργανισμού και επηρεάζουν το πώς ερμηνεύουμε και προβάλλουμε το μέλλον. Εδώ περιλαμβάνει την καταγραφή και τη χαρτογράφηση αυτών των αφηγημάτων, την αξιολόγηση και τις επιπτώσεις τους στην ερμηνεία του παρόντος και του μέλλοντος. Η δημιουργία ενός Organizational Story Book αποτελεί βασικό εργαλείο ελέγχου των αφηγημάτων.
2. να διαχειριστεί τα πολυπλάνα, τις ιστορίες που αναδύουν από το παρόν καθώς δείχνουν πολλαπλά και διαφορετικά πρόσωπα της πραγματικότητας. Εδώ περιλαμβάνονται  δραστηριότητες όπως η περιγραφή της πραγματικότητας από διαφορετικούς παρατηρητές, η καταγραφή των διαφορετικών ιστοριών και η σύνθεση της πραγματικότητας χωρίς τις παρεμβάσεις των προηγούμενων εμπειριών, με τη μορφή αφηγημάτων. Οι τεχνικές facilitation διαλόγου όπως το Jumpstart Storytelling αποτελούν χρήσιμα εργαλεία σε αυτό τον τομέα.
3. να μετουσιώσει τις ιστορίες σε σενάρια που να προβλέπουν την εξέλιξη της παρούσας κατάστασης σε μελλοντικές καταστάσεις με σαφή χαρακτηριστικά. Αυτό απαιτεί την ανάπτυξη του Leadership Storytelling: βασικής δεξιότητας των μελλοντικών ηγετών. Με εργαλείο το Storytelling ο μελλοντικός ηγέτης θα μπορέσει να περιγράψει το όραμα του με τρόπο που να εμπνέει και θα χαράξει στρατηγικές πώς να παρακινήσει και θα ενεργοποιήσει την ομάδα του να ακολουθήσει με πίστη.

• Περισσότερα για το Storytelling; Δείτε στο κανάλι της ΡΡΡ την ομιλία μας Storytelling as a Business Tool
• Περισσότερα για αυτές τις πρωτοβουλίες και τα εργαλεία τους θα βρείτε σε άρθρα μας προσεχώς…

...γράφει ο Δημήτρης Βιντζηλαίος

Group Facilitation

Ο ξυπόλητος παρουσιαστής

Σε μία οποιαδήποτε μορφή επικοινωνίας, είτε είναι παρουσίαση είτε συζήτηση είτε μία ομιλία, όταν εμφανιστείτε απλά ως άνθρωπος, η αλήθεια αυτού που θέλετε να πείτε θα λάμψει. Η ιδέα πίσω από αυτό είναι ότι, μεγαλύτερη έκθεση σημαίνει καλύτερη και πιο έντιμη, ειλικρινή επικοινωνία. Το ίδιο πνεύμα μπορεί να εφαρμοστεί και στις παρουσιάσεις.

Ο ξυπόλητος παρουσιαστής απεκδύεται οτιδήποτε θα μπορούσε να τον «προστατεύσει» και προσπαθεί να παρουσιαστεί μπροστά στο κοινό του με τις ιδέες του, όσο πιο απλός μεστός και αυθεντικός μπορεί.

Όταν βγάλετε τα παπούτσια σας τότε πραγματικά το πέλμα σας έρχεται σε επαφή με την γη, γειώνεστε και αντλείτε δύναμη από τη μάνα γη.

Παρουσιάζεστε αυτός που πραγματικά είστε και διαπιστώνετε τόσο εσείς, όσο και οι άλλοι,  πόσες ομοιότητες έχετε μεταξύ σας. Όταν απομακρύνετε τυπικότητες και άλλα φυσικά ή ψυχολογικά εμπόδια που σας κρύβουν και παρουσιαστείτε «γυμνοί», η επικοινωνία βελτιώνεται, οι άνθρωποι συνδέονται μαζί σας και οι ιδέες σας επικοινωνούνται και κατανοούνται αποτελεσματικότερα.

Τι σημαίνει ξυπόλητος;

Η επιθυμία να βγάλω τα παπούτσια μου δεν σημαίνει  ότι ελπίζω να γυρίσω στην εποχή του πρωτογονισμού. Απλά σημαίνει ότι η ψυχή μου αναζητεί μια πιο φυσική ελευθερία έκφρασης, μια αμεσότητα που να οδηγεί σε μια ειλικρινή σύνδεση με το περιβάλλον και με τους άλλους. Μπορούμε να εφαρμόσουμε αυτή την επιθυμία για φυσικότητα και στην επαγγελματική μας ζωή. Όταν καλούμεθα να επικοινωνήσουμε σήμερα στο «πολιτισμένο» και  άρτια τεχνολογικά εξοπλισμένο περιβάλλον, έχουμε την έμφυτη ανάγκη για αυτή την πρωτόγονη φυσικότητα με την οποία οι αλληλεπιδράσεις μας με τους άλλους θα έχουν μια βαθύτερη ουσία αυθεντικότητας, ελευθερίας και αυθορμητισμού. Το ακροατήριο θέλει σαφείς οδηγίες, δεδομένα που να έχουν νόημα, ζωντανές ιστορίες και ειλικρινείς συζητήσεις. Αντί αυτού τόσο συχνά του δίνουμε αόριστη γλώσσα, συσκότιση και αρχεία powerpoint γεμάτα διαφάνειες.

Τι σημαίνει να παρουσιάζω ξυπόλητος;

Στην ουσία σημαίνει να μπορείτε να συνδέεστε και να παρασέρνετε μαζί σας το ακροατήριο είτε αυτό είναι τρεις  άνθρωποι, είτε τριάντα, είτε τρεις χιλιάδες, με έναν τρόπο που να είναι ευθύς έντιμος και σαφής. Ξυπόλητος, σημαίνει ότι βάζετε το κοινό σας πρώτο και μετά τον εαυτόν σας. Σημαίνει να είστε καθαρός όπως το κρύσταλλο και να δίνετε ευκαιρίες στον εαυτό σας να φανεί τρωτός και εκτεθειμένος. Το να είστε ξυπόλητος σημαίνει να βγάλετε ότι θεωρείτε περιττό για να φθάσετε στην ουσία του μηνύματος σας. Ο τρόπος αυτής της προσέγγισης υιοθετεί τις ιδέες της απλότητας, της ακεραιότητας και του πάθους. Η προσέγγιση των ακροατών σας φαίνεται φρέσκια, δροσερή και ικανοποιεί πολύ περισσότερο τον ακροατή γιατί η αληθινή φυσική παρουσία σας λάμπει σε όλη την διάρκεια της επικοινωνίας.

Το να παρουσιάζουμε ξυπόλητοι και με φυσικότητα είναι δύσκολο, γιατί δεν είμαστε συνηθισμένοι, αλλά δεν ήταν πάντα έτσι. Όταν ήμασταν σε μικρή ηλικία και παίζαμε σε παιχνίδια όπου ήμασταν αληθινοί και πλήρως αφοσιωμένοι σε αυτό που κάναμε, χωρίς ίχνος ανησυχίας για το τι θα πουν οι άλλοι, ακόμη και αν κάναμε κάποιο λάθος, γελούσαν οι άλλοι, γελούσαν οι δάσκαλοι ή οι γονείς μας, γελούσαμε και εμείς μαζί τους. 

Ήμασταν μόνο έξι χρονών αλλά ξέραμε να είμαστε αληθινοί, γνήσιοι. Τώρα ωριμάσαμε και αποκτήσαμε εμπειρίες και γνώσεις σε σημαντικούς τομείς, αλλά γίναμε βαρετοί. Ο λόγος που οι παρουσιάσεις μας είναι τόσο ανιαρές, είναι γιατί γινόμαστε τόσο προσεχτικοί για να μην κάνουμε λάθος, να μη συμβεί κάτι εκτός προγράμματος. Προσπαθούμε να τα προβλέψουμε όλα. Φοβόμαστε. Θέλουμε το καθετί να είναι σίγουρο και ασφαλές,  σκεφτόμαστε διπλά το καθετί και βάζουμε πολλές ασφαλιστικές δικλείδες που δεν είναι τίποτε άλλο παρά εμπόδια. Φοβούμαστε και δεν τολμάμε να εκτεθούμε, κρυβόμαστε πίσω από ένα σωρό από διαφάνειες με bullets, σε ένα δωμάτιο όπου σκόπιμα έχουμε περιορίσει το φως, υιοθετώντας ένα ύφος κενό κάθε συναισθήματος. Έτσι κι αλλιώς κανείς δεν έχασε την εργασία του επειδή έβαλε περιττή πληροφορία, ένα bullet παραπάνω ή μια διαφάνεια περισσότερη, έτσι δεν είναι; Αλλά εάν ο ύπνος πάρει το ακροατήριο σας ή  χάσετε την προσοχή του, η επιπλέον πληροφορία δεν θα σας έχει χρησιμεύσει σε τίποτα.

Όσοι παρουσιάζουν ξυπόλητοι, βιώνουν μια ανεξάντλητη αίσθηση ελευθερίας. Ελεύθεροι από την ανησυχία για το τι θα πουν οι άλλοι, ή για το τι μπορεί να σκεφτούν. Είναι απαλλαγμένοι από την αμφιβολία για τον εαυτό τους. Δεν νοιώθουν καμία πίεση να χρησιμοποιήσουν κόλπα και τεχνάσματα. Ελεύθεροι από την επιθυμία να κρυφθούν πίσω από οτιδήποτε βρουν εύκαιρο εκείνη τη στιγμή, ακόμα και πίσω από τις διαφάνειες. Ελεύθεροι από το φόβο της έκθεσης που κρύβει αυτή η επιθυμία. Ένας ξυπόλητος παρουσιαστής απομακρύνει όλα τα βάρη και είναι ολοκληρωτικά αφοσιωμένος στην παρούσα στιγμή και στη σύνδεση με το ακροατήριο. Ακόμη και αν χρησιμοποιήσει πολυμέσα, είναι ενταγμένα ιδανικά στην παρουσίαση και εναρμονισμένα με το μήνυμα. Απλά καλοσχεδιασμένα οπτικά βοηθήματα συγχρονισμένα με τη ροή της παρουσίασης, τα οποία δεν κλέβουν την παράσταση ή δεν εντυπωσιάζουν, παρά έχουν ένα δυνατό υποστηρικτικό ρόλο που βοηθά το ακροατήριο να συνδεθεί με το μήνυμα. Λειτουργούν σαν σκηνικό στο μήνυμα που δεν είναι άλλο, από τον ίδιο τον «ξυπόλητο παρουσιαστή»…

...γράφει ο Δημήτρης Βιντζηλαίος

Συνέδρια – παλιές τεχνολογίες σε νέες εφαρμογές

 Τι είναι ένα συνέδριο;

Αντιγράφω από το λεξικό του καθηγητή Μπαμπινιώτη:

«Συνέδριο: η συνάντηση πολλών ατόμων, που έχει σκοπό την παρουσίαση απόψεων ή την αντιμετώπιση προβλημάτων και την εξεύρεση λύσεων».

   

Τα συνέδρια αποτελούν έναν έξοχο τρόπο για να φέρουμε κοντά ανθρώπους που έχουν κοινά συμφέροντα ή ενδιαφέροντα για κάποιο θέμα. Η διαδικασία του συνεδρίου φιλοδοξεί να τους φέρει κοντά για να γνωριστούν, να ανταλλάξουν απόψεις και εμπειρίες, να διαμορφώσουν προτάσεις και λύσεις και ίσως, να αποφασίσουν τρόπο δράσης.

Όσα συνέδρια συμμετείχατε σας θυμίζουν κάτι που να σχετίζεται με τον ορισμό αυτό;

Τα περισσότερα συνέδρια αποτελούν περιπτώσεις για τη μελέτη ψυχολογικών καταστάσεων βαρύτατης ανίας. Για τους περισσότερους αποτελούν καταστάσεις παθητικότητας και για άλλους αδικαιολόγητης νευρικότητας καθώς μπαινοβγαίνουν στις αίθουσες που γίνονται οι παρουσιάσεις χωρίς πραγματικά να γνωρίζουν τι γυρεύουν, τι ψάχνουν. Άλλοτε πάλι οδηγούν τους συμμετέχοντες στο θάνατο από τα αδέσποτα bullets των παρουσιάσεων.

Οι ομιλίες είναι προγραμματισμένες η μια μετά την άλλη, συχνά σε πολλαπλές παράλληλες αίθουσες με λίγο ή καθόλου χρόνο για ερωτήσεις και απαντήσεις, για ειλικρινή συζήτηση ή για ευκαιρίες δικτύωσης μεταξύ των συμμετεχόντων. Οι συμμετέχοντες (τα πρόθυμα θύματα) αναγκάζονται να ακούνε καθισμένοι σε τακτοποιημένες σειρές σε στυλ θεάτρου, που θυμίζει τις χειρότερες μέρες διδασκαλίας στο σχολείο. Οι ομιλητές δεν είναι επαρκώς ενημερωμένοι ή πειθαρχημένοι και ξεπερνούν τους χρόνους τους. Υπάρχει ανεπαρκής χρόνος για διαλείμματα καφέ και για το μεσημεριανό γεύμα. Δεν έχει προβλεφθεί χρόνος μέσα στην ημέρα για συζήτηση και προβληματισμό. Στο τέλος της ομιλίας μπορεί να υπάρχει προβλεπόμενος χρόνος για ερωτήσεις, αλλά συχνά οι ομιλητές υπερβαίνουν το χρόνο τους και αυτός ο χρόνος κόβεται ή οι ερωτώντες εκμεταλλεύονται την ευκαιρία για να μιλήσουν και να κάνουν δικές τους μίνι-παρουσιάσεις. Οι συμμετέχοντες είναι συνήθως πάρα πολύ ευγενικοί για να διαμαρτυρηθούν και σε κάθε περίπτωση έτσι έχουν μάθει και αν και γίνονται παθητικοί θεατές και αποτραβιούνται στις σκέψεις τους, δεν βλέπουν τίποτα ασυνήθιστο σε αυτό. Έτσι γινόταν πάντα!.

Η αδράνεια σκοτώνει το ενδιαφέρον!

Το οξύμωρο είναι ότι αυτά τα συνέδρια διακηρύσσουν ότι έχουν σκοπό τη μάθηση και τη διάχυση της γνώσης και είναι βέβαιο ότι οι διοργανωτές, απλά δεν τηρούν το λόγο τους! Φυσικά υπάρχει ένας καλός λόγος γι' αυτό. Σε γενικές γραμμές οι διοργανωτές πακετάρουν όσους ομιλητές μπορούν μέσα στο ημερήσιο πρόγραμμα, δεδομένου ότι αυτό φαίνεται καλό στα φυλλάδιο που διαφημίζουν το συνέδριό τους. Ο στόχος δεν είναι να δημιουργήσουν μια εξαιρετική εμπειρία για τους συμμετέχοντες αλλά να γεμίσουν όσο το δυνατόν περισσότερα καθίσματα!

Υπάρχει όμως και ένας άλλος τρόπος!

Για να επιτευχθεί ο στόχος της διάχυσης της γνώσης θα πρέπει να ικανοποιούνται στο μεγαλύτερο βαθμό δύο παράμετροι.

• Σύνδεση - επαφή των συμμετεχόντων μεταξύ τους

• Διάλογος - γόνιμη ανταλλαγή απόψεων

Για να προσεγγίσω αυτόν τον άλλο τρόπο, θα ανατρέξω για άλλη μια φορά στο λεξικό του καθηγητή Μπαμπινιώτη, στο λήμμα «αγορά», αυτή τη φορά. 

Διαβάζω στο λήμμα «Αγορά»:

«Αγορά, αρχική σημασία: συνάθροιση λαού και ο τόπος όπου γίνονται τέτοιες συγκεντρώσεις. Παράγωγο του αρχαίου αγείρω που σημαίνει συναθροίζω, συγκεντρώνω. 

Η αγορά ξεκινά με τη σημασία της συνάθροισης / συνάντησης του λαού για να αναπτυχθεί έπειτα προς δύο σημασιολογικές κατευθύνσεις:

• Την εμπορική – συναλλακτική που εκφράζεται με το αγοράζω
• Την πολιτική – κοινωνική που εκφράζεται με το αγορεύω, λέω τις απόψεις μου δημόσια μια και η αγορά ήταν το κέντρο της αρχαίας πόλης.»

Με άλλα λόγια η αγορά είναι το μέρος όπου συναντώνται οι άνθρωποι για να ανταλλάξουν ιδέες και προϊόντα. Η αγορά είναι ο ιδανικός τόπος που μεγιστοποιεί τις επαφές μεταξύ των ανθρώπων και την ανταλλαγή ιδεών και προϊόντων, που είναι οι δύο βασικές παράμετροι για την διάχυση της γνώσης.

Για σκεφτείτε πως είναι δομημένη μια αγορά. Σε γενικές γραμμές υπάρχει ένας κεντρικός χώρος άδειος όπου είναι ο χώρος συνάθροισης και γύρω-γύρω βρίσκονται τα μαγαζιά όπου εκτίθενται τα προϊόντα. Εάν δίναμε την δυνατότητα στους ανθρώπους να εκθέσουν τις ιδέες τους, θα έπρεπε οι άλλοι – τα μαγαζάκια με διαφορετικές απόψεις και ιδέες – να κάθονται στην περιφέρεια ενός κύκλου και στην μέση να πάρει θέση αυτός που επιθυμεί να αγορεύσει, να εκφράσει δηλαδή δημόσια τις απόψεις του.

Αυτή ακριβώς τη διάταξη χρησιμοποιούν οι περισσότερες τεχνικές που δίνουν προτεραιότητα στην αμεσότητα, στη συμμετοχή και στη συνεχή ανταλλαγή απόψεων και ιδεών. Μεθοδολογίες όπως το Metaplan, το Open Space technology, το World Café, το Knowledge Café χρησιμοποιούν ακριβώς αυτή τη λογική.

Από την αδράνεια της στάσης στη δυναμική της κίνησης!

Η τεχνολογία κάνει εφικτή την επαφή και την ενημέρωση σε όλο και μεγαλύτερο βαθμό. Τι έχει να προσφέρει ένα συνέδριο;  Η τεχνολογία δεν μπορεί (ακόμα) να προσφέρει τη δυναμική που αναπτύσσεται, όταν άνθρωποι με κοινά ενδιαφέροντα συμπίπτουν στον ίδιο χώρο και χρόνο. Την δυναμική αυτή μπορούμε να την αξιοποιήσουμε προς όφελος του σκοπού.

Η ΡΡΡ εξελίσσοντας συνεχώς τις μεθόδους της, συλλαμβάνει και εφαρμόζει, ιδέες και εργαλεία για το σχεδιασμό συνεδρίων πιο διαδραστικών, που εμπλέκουν τους συμμετέχοντες και δημιουργούν συνεπώς, ένα καλύτερο περιβάλλον μάθησης.
Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούμε κινούνται σε ένα ευρύ φάσμα που ορίζεται από δύο άξονες, όπως στο σχήμα. Ο πρώτος άξονας επικεντρώνεται στο “περιεχόμενο ή διαδικασία” και ο δεύτερος στο “κατεύθυνση ή συμμετοχή”.

Έτσι δημιουργούμε 4 μεθοδολογικές κατευθύνσεις:

1. Motivational interactive keynotes
2. Collective focus technologies
• Metaplan
3. Συμμετοχικές μεθοδολογίες διαλόγου
• Knowledge Cafe
• Open Space Technology
4. Games & Gamification

Περισσότερες πληροφορίες στην μπροσούρα μας.

Επιλέγοντας τον κατάλληλο συνδυασμό μεθόδων μπορείτε να επικεντρωθείτε και να αναδείξετε διαφορετικές πτυχές ενός θέματος, διευκολύνοντας τη δικτύωση των συμμετεχόντων, τη συμμετοχή τους σε mini-τραπέζια συζήτησης και διαλόγου, σε mini-εργαστήρια ανάλυσης και λήψης αποφάσεων, σε διαδραστικά παιχνίδια, σε motivational keynotes και storytelling sessions.

Αν θέλετε να οργανώσετε ένα συνέδριο διαφορετικό από τα άλλα, γεμάτο ενέργεια και αποτελέσματα τόσο σε επίπεδο σχέσεων και δικτύωσης όσο και ανταλλαγής γνώσεων και εμπειριών, 

επικοινωνήστε μαζί μας!

...γράφει ο Δημήτρης Βιντζηλαίος.